Dit jaar werd de ontmoeting door het Waals Gewest georganiseerd.
Terugblik op de dag
Meer informatie of vragen: emas.environnement@spw.wallonie.be
Presentaties 13e jaarlijkse EMAS-ontmoeting: thema Klimaat
Wij nodigden zowel bedrijven als overheidsorganisaties als andere belanghebbenden uit om deel te nemen aan deze gratis meeting op 9 december 2022 in het auditorium van Leefmilieu Brussel, site Tour & Taxis, Havenlaan 86 C te 1000 Brussel.
- Bedrijfsinterne milieuzorg
- EMAS
- Regelgeving
- Film
- Wat?
- Voor wie?
- Kenmerken
- Stappenplan
- EN ISO 14001
- EMAS vs. EN ISO 14001
- EMAS-activiteiten
- Jaarlijkse EMAS-meetings
- EMAS en circulaire economie
- Rapport bijdrage EMAS aan circulaire economie
- Sectorale referentiedocumenten: handleiding naar een minimale milieuimpact
- Case studies
Bedrijfsinterne milieuzorg
De activiteiten van een onderneming of organisatie hebben steeds een bepaalde impact op het milieu. Deze milieu-impact meten, registreren, evalueren en op een gestructureerde manier verbeteren wordt milieuzorg genoemd.
Bedrijfsinterne milieuzorg heeft tot doel duurzame productiepatronen te realiseren en de milieubelasting van een bedrijf in al zijn aspecten te beheersen en te beperken. Het vormt een belangrijke pijler in de Vlaamse milieuhygiënewetgeving: afdeling 4.1.9 (bedrijfsinterne milieuzorg) van titel II van het VLAREM.
EMAS
Regelgeving
De vrijwillige deelneming van organisaties aan een communautair milieubeheer- en milieuauditsysteem (EMAS) wordt geregeld in de Verordening (EG) nr. 1221/2009 van het Europees Parlement en de Raad van 25 november 2009.
Wijziging verordening:
De bijlagen I, II en III van Verordening (EG) nr. 1221/2009 zijn gewijzigd met de Verordening (EU) nr. 2017/1505 van de Commissie van 28 augustus 2017.
Klik hier voor de infofolder met een overzicht van de wijzigingen.
Bijlage IV 'Milieurapportage' van de EMAS-verordening werd eind 2018 aangepast naar aanleiding van de aanpassing van EMAS i.h.k.v. de wijziging van ISO 14001 in 2015 en zit vervat in de verordening 2026/2018 van 19 december 2018. De wijzigingen zijn op 9 januari 2019 in werking getreden:
wijzigingen bijlage 4 EMAS-verordening (395 kB) (394.96 KB) "pdf".
Meer informatie lees je op de website van de Europese Commissie.
Leidraad bij de EMAS-verordeningen
Op 12 december 2017 werd een gewijzigde leidraad waarin de noodzakelijke stappen voor deelname aan EMAS worden uitgelegd, gepubliceerd in het Publicatieblad van de Europese Unie. Deze verduidelijking van de regelgeving is een nuttig instrument voor alle bedrijven die geïnteresseerd zijn in EMAS.
Interessant voor organisaties met meerdere vestigingen is punt 2.4.3 die een wijziging vervat met betrekking tot de eisen voor het gebruik van een steekproefmethode voor de verificatie.
Deze steekproefmethode kan toegepast worden door bedrijven met volgende NACE-codes: 64, 65, 69, 70.2, 78, 79, 82.1, 85.1, 85.2, 91
Bedrijven met volgende NACE-codes kunnen ook in aanmerking komen, maar moeten hiertoe eerst een voorstel indienen: 36, 37, 47.1, 47.2, 47.51, 47.6, 47.71, 47.72, 47.75, 47.77, 55.1, 55.2, 56.1, 56.3, 62, 68, 73, 74, 84.11, 85.3, 85.4, 85.5, 85.6, 87, 88, 90, 91, 93.1, 94
Je kan de leidraad hier raadplegen: Leidraad bij de EMAS-verordeningen (2.13 MB) (2.13 MB) "pdf"
Film EMAS loont
Het Departement Omgeving heeft een film over EMAS waarin experten het belang van duurzaam ondernemen onderstrepen en verschillende EMAS-geregistreerde bedrijven getuigen over hun ervaring met EMAS. Daarnaast wordt stap voor stap uitgelegd hoe een bedrijf de EMAS-registratie kan bekomen.
Wat?
EMAS (Eco-management en audit schema) is een door de EU ontwikkeld zeer performant vrijwillig milieumanagementsysteem voor organisaties die op een proactieve en systematische wijze hun milieuprestaties willen verbeteren. Een proactieve aanpak van de milieuprestaties is een kenmerk van succesvolle organisaties.
EMAS: meer dan ooit geschikt bevonden voor een duurzame toekomst
EMAS werd grondig geëvalueerd door de Europese Commissie. In haar rapport van 30 juni 2017 bevestigde de Commissie het nut van het instrument en het belang van meer bekendheid en waardering van dit vrijwillig milieumanagementsysteem.
Uit het onderzoek naar de geschiktheid van EMAS als milieuzorg- en auditsysteem bleek o.a. het volgende:
- EMAS is een relevant milieuzorg- en auditsysteem om de milieu-impact, veroorzaakt door consumptie en productie, te verminderen - wat op dit moment een prioritaire milieubeleidsdoelstelling is
- het systeem is een inspiratiebron en referentiepunt voor andere milieumanagementsystemen, maar ook voor elke organisatie die op de hoogte wil zijn van de beste milieupraktijken voor haar sector
- EMAS vereist extra rapportering en validatie in vergelijking met ISO 14001. Deze extra gegevens kunnen door overheden worden aangewend als rapport en tevens om de beste prestaties in de sector te identificeren
- 70% van de ondervraagde EMAS-organisaties stelt dat het systeem hen helpt bij het verbeteren van hun energie-efficiëntie, materiaalgebruik, waterverbruik en afvalproductie
- de effectiviteit van het systeem zou meer tot zijn recht kunnen komen mochten meer organisaties zouden deelnemen aan EMAS
De Europese Commissie dringt er bij de lidstaten op aan om zich te engageren tot het nemen van maatregelen om de meerwaarde van EMAS meer te benadrukken en bekend te maken.
EMAS is bovendien een ideaal instrument om tegemoet te komen aan de beleidsdoelstellingen van circulaire en groene economie, hot topic van de komende jaren!
Voor een samenvatting van de fitnesscheck kun je terecht op de website van de Europese Commissie.
Voor wie?
EMAS is toegankelijk voor elke organisatie die streeft naar een verbetering van haar milieuprestaties. Alle organisaties uit de openbare, economische en dienstensectoren kunnen hieraan deelnemen. Door de invoering van het EMAS Global systeem is deelname aan EMAS sinds 2010 mogelijk voor alle organisaties over de hele wereld.
Kenmerken EMAS
De drie sleutelwoorden van EMAS zijn prestatie, geloofwaardigheid en transparantie.
Prestatie
EMAS is een vrijwillig milieumanagementsysteem, gestandaardiseerd door de EU. Het doel van EMAS is het permanent verbeteren van de milieuprestaties van een organisatie door de milieuaspecten te evalueren en de impact op het milieu te reduceren.
Geloofwaardigheid
Het proces om te komen tot een EMAS-registratie garandeert de geloofwaardigheid doordat het gehele milieumanagementsysteem en zijn werking door diverse onafhankelijke externen wordt gecontroleerd.
Transparantie
Het feit dat de informatie over de milieuprestaties van een bedrijf altijd openbaar zijn, is een belangrijk aspect van EMAS.
Ook binnen de organisatie streeft EMAS naar een actief engagement van de werknemers.
Stappenplan EMAS-registratie
Om een EMAS-registratie te bekomen moet een organisatie minimaal volgende stappen doorlopen:
1. Milieuanalyse
De milieuanalyse omschrijft alle milieuaspecten van de activiteiten, producten en diensten van de organisatie.
2. Milieuprogramma en milieudoelstellingen
Er moet een milieuprogramma uitgewerkt worden met specifieke milieudoelstellingen.
Het programma moet de organisatie helpen bij het plannen en invoeren van verbetervoorstellen en kan beschouwd worden als een interne milieu-audit.
3. Milieubeheersysteem
Om de vooropgestelde doelstellingen te kunnen behalen en de milieuprestaties permanent te verbeteren, wordt een milieubeheersysteem opgesteld. Het is een beschrijving van de werking van de organisatie op het vlak van o.a. verantwoordelijkheden, middelen, procedures, opleidingsbehoeften, meetmethoden, communicatiesystemen.
4. Milieuverklaring
Elk EMAS-geregistreerd bedrijf moet beschikken over een milieuverklaring waarin het engagement wordt aangegaan dat:
- de organisatie steeds aan alle relevante milieuwetgeving zal voldoen
- gestreefd wordt naar een continue verbetering van de milieuprestaties
5. Milieuaudit
Een milieuverificateur moet een milieuaudit uitvoeren van het milieubeheersysteem en de milieuverklaring.
De milieuverificateur moet conform de EMAS-verordening geaccrediteerd zijn om dergelijke audits te mogen uitvoeren.
Milieuverificateurs actief in België:
Organisatie | Adres |
Vinçotte nv | Jan Olieslagerslaan 35 1800 Vilvoorde België |
Bureau Veritas Certification Belgium nv | Mechelsesteenweg 128-136 2018 Antwerpen België |
Certiquality |
Via Gaetano Giardino 4 |
AENOR | C/Génova 6 28004 Madrid Spanje |
RINA Services S.P.A | Via Corsica 12 16128 Genova Italië |
6. Aanvraag
Eens alle bovenstaande stappen in orde zijn, moet de organisatie een aanvraag tot registratie indienen bij de bevoegde instantie. De aanvraag moet ingediend worden bij het gewest waar ofwel de organisatie ofwel de hoofdzetel gelegen is.
Bevoegde instanties:
Gewest | Bevoegde instantie | Adres | Telefoon |
Vlaams Gewest | Departement Omgeving |
Koning Albert II-laan 20, bus 8 1000 Brussel |
02 553 79 97 |
Brussels Gewest | BIM - Leefmilieu Brussel, Dpt. Eco & Facility Management |
Site Tour & Taxis Havenlaan 86C, bus 3000 1000 Brussel |
02 775 75 82 |
Waals Gewest | Service Public de Wallonie, SPW de l'Agriculture, Ressources Naturelles et Environnement |
Avenue Prince de Liège 15 B-5100 Jambes |
081 64 97 63 |
EN ISO 14001
EN ISO 14001 is een internationaal milieumanagementsysteem dat wereldwijd verspreid is voor grote en kleine organisaties in zowel publieke als private sectoren. Zoals EMAS is ook ISO 14001 gebaseerd op de managementcyclus van Deming (plan-do-check-act). Het doel van ISO 14001 is ook om de belangrijkste milieuaspecten op te sporen en te beheersen. De eisen van ISO 14001 werden geïntegreerd in EMAS.
EMAS vs. EN ISO 14001
Hoewel de gelijkenissen tussen EMAS en ISO 14001 groot zijn, heeft EMAS een toegevoegde waarde ten opzichte van ISO 14001. Bij EMAS wordt veel belang gehecht aan interne en externe communicatie en transparantie.
Doordat de controles gebeuren door onafhankelijke externen verhoogt ook de betrouwbaarheid en geloofwaardigheid van het systeem.
Bekijk een uitgebreide vergelijking tussen EMAS en ISO 14001: Vergelijking EMAS - ISO 14001 (72 kB) (72.43 KB) "pdf"
EMAS-activiteiten
EMAS-awards
Elke twee jaar reikt de Europese Commissie de EMAS Awards uit aan organisaties die zich in hun categorie onderscheiden hebben op vlak van milieu.
Lees meer over de awards en ontdek de winnaars van de voorbije jaren
Jaarlijkse EMAS-meetings
Presentaties twaalfde jaarlijkse EMAS-meeting: EMAS en circulaire economie (4 oktober)
Op 4 oktober organiseerde de in België bevoegde instanties opnieuw de jaarlijkse ontmoeting voor de partijen die interesse hebben voor EMAS.
EMAS en Circulaire economie
Rapport bijdrage EMAS aan circulaire economie
De EMAS helpdesk heeft op 19 oktober 2017 een rapport gepubliceerd over de bijdrage van EMAS aan circulaire economie. Dit rapport is een handleiding voor zowel EMAS-organisaties die willen deelnemen aan circulaire economie als andere organisaties die EMAS willen gebruiken als instrument in hun strategie voor circulaire economie.
Het rapport licht de vijf beste parkijken toe om te starten met circulaire economie en haalt voorbeelden aan van EMAS-organisaties die hierin geslaagd zijn. Daarnaast worden drie casestudies vermeld die de maatregelen illustreren die EMAS-organisaties kunnen nemen om meer circulair te worden.
Sectorale referentiedocumenten: handleiding naar een minimale milieuimpact
Om de milieu-impact van verschillende sectoren te minimaliseren, werd een zogenoemd 'sectoraal referentiedocument' opgemaakt. Hierin zijn de beste beschikbare milieubeheerpraktijken, milieuprestatie-indicatoren en criteria voor topprestaties opgenomen.
Website Green Best Practice
Op de website https://greenbestpractice.jrc.ec.europa.eu/ kan je de ‘beste milieupraktijken’, ‘case-studies’ en ‘indicatoren’ terugvinden voor de volgende 3 sectoren: ‘afvalbeheer’, ‘voeding en drank’, en ‘overheidsadministratie’.
Beste milieubeheerpraktijken, sectorale milieuprestatie-indicatoren en benchmarks in de afvalbeheersector
Raadpleeg hier het sectoraal referentiedocument voor de afvalbeheersector: Sectoraal referentiedocument afvalbeheersector (925 kB) (924.6 KB) "pdf"
Duurzaamheid binnen de toeristische sector
EMAS speelt een belangrijke rol bij het helpen verbeteren van de duurzaamheid binnen de toeristische sector.
Er zijn 228 EMAS-geregistreerde hotels, campings en andere accommodatietypes in negen Europese landen. Deze zijn geregistreerd in de "EMAS Accommodation Infosheet for 2017":
EMAS Accommodation Infosheet for 2017 (527 kB) (527.31 KB) "pdf"
Op de website www.bookdifferent.com kunnen EMAS-geregistreerde hotels gezocht en geboekt worden. De hotels kunnen er eveneens na een zoekfunctie op een interactieve kaart getoond worden.
Take a green step - De toeristische sector gaat groen
Op 20 april 2016 publiceerde de Europese Commissie het sectoraal referentiedocument (SRD) voor de toeristische sector. Dit sectoraal referentiedocument moet organisaties in de toeristische sector die hun milieuprestaties willen verbeteren helpen en bevat bevat de beste milieubeheerpraktijken, milieuprestatie-indicatoren en criteria voor topprestaties.
Het SRD is in de eerste plaats gericht op organisaties die al een EMAS-registratie hebben, maar is ook bedoeld voor organisaties die overwegen om zich bij EMAS te registreren en voor alle organisaties die meer willen weten over de beste praktijken voor milieubeheer.
Het SRD voor de toeristische sector bevat o.a. tips om een hotel of restaurant meer milieuvriendelijk te maken.
Om deze informatie laagdrempelig aan de man te brengen, lanceerde de Europese Commissie de website www.takeagreenstep.eu. Via een interactief spel, artikels en tips kom je er te weten hoe je tegelijk kan besparen op water, energie ... en klanten kan aantrekken.
Milieubeheer in de detailhandel
SRD detailhandel (1.23 MB) (1.23 MB) "pdf"
Minimale milieu-impact in de levensmiddelen- en drankenindustrie
Hier kan je het sectoraal referentiedocument voor de levensmiddelen- en drankenindustrie terugvinden.
Beste milieubeheerpraktijken, sectorale milieuprestatie-indicatoren en criteria voor topprestaties voor de landbouwsector
Hier kan je het desbetreffende sectoraal referentiedocument vinden.
Overheidssector
SRD overheidssector (2 MB) (2 MB) "pdf"
Automobielsector
SRD automobielsector (1.46 MB) (1.46 MB) "pdf"
Sector elektrische en elektronische apparatuur
SRD sector elektrische en elektronische apparatuur (1.45 MB) (1.45 MB) "pdf"
Case studies
- Case study "education sector" (4.59 MB) (4.59 MB) "pdf"
- Case study: EMAS and the agricultural sector (6.19 MB) (6.19 MB) "pdf"
- Case study: EMAS and tourism (2.3 MB) (2.3 MB) "pdf"
- Case Study “EMAS as a driver of change”: case study on best practice examples from the 2019 EMAS Awards nominees in English
- Case Study on EMAS and sustainable finance
- Bedrijfsinterne milieuzorg
- Milieucoördinator in het bedrijf